Arkeolog Olmak İçin Gerekenler

 

Arkeolog dendiğinde aklımıza mumya tarafından kovalanan karizmatik bir jön veya esas kadın belirir. Şapkası, fuları ve maceraperest kimliğiyle ön plana çıkar. Ağzında piposu piramitlerde şifreleri çözer. Aniden kapanan kapılardan son anda paçayı kurtarır.

 

Holywood filmlerini bir kenara bırakarak gerçeklere dönelim. Bunların zihninizde canlanma sebebi çevrenizde çok az arkeolog olmasındandır.  Arkeolog maaşı ne kadardır bilen var mı? Çocukluğunuzu düşünün, sokakta oynarken ip atlarken arkadaşınızın babası geliyor. Koltuk altına bir gazete kıvırmış, bir elinde domates poşeti diğer elinde ekmekler. Arkadaşınıza baban ne iş yapıyor dediğinizde hiç arkeolog cevabı aldınız mı?

 

 

 Daha önce hiç arkeolog görmeyen insanlara arkeoloji mezunu olduğumu söylediğimde tekrar bakıyorlar. Arkeolog nedir bilmeyen çok insan çok fazladır. Kazıcı diye bilinir. Ben de okumak isterdim cevabı ve gerisinde gelen sorular, yorumlar. Bilmeniz gereken bir şey daha var ki ilgilendiğim dönem tarih öncesi (prehistorya) dönemlerdir. Üzüleceksiniz ama gerçekler hayalinizdeki gibi değil. Hobiyle işi ayırmak gerekli. Ama gerçekler çok daha güzel. Önce, bakmakla görmek arasındaki ince çizgiden bir eğitimle geçilmesi gerekiyor. 4 yıl okul okuyacaksınız. Herkes yazın tatile giderken siz Anadolu’ nun bir köşesinde kazıda bulunacaksınız. Bu dört yılda ders dışında elinizden tuğla gibi kitapları düşürmeyeceksiniz. Okumanız gereken o kadar çok yayın var ki. Okula devam ederken kendinize bir uzmanlık seçmelisiniz. Kazı ve ekstra gayretlerinizle o alana derinleşirsiniz. Bu alan x bölgesi çanak çömleği olabilir. Siz de Anadolu’ nun x köyünde x tepe de kazıya katılarak bunu destekleyebilirsiniz. 

 

Okulda kazı teknikleri öğretilmez. Bu sebeple iki boyutlu düşünmek gerekir. Okul eğitimi ve kazı da pratik eğitim diye ayırabiliriz. Bu sebeple Mısır piramitlerinde kayıp firavun mezarı arayan ve altın dolu bir odaya ulaşan imaj hayalinizden sıyrılın. O bölgeler kazılıyor. Belki siz de onlardan biri olabilirsiniz. Hatta siz de Tutankamon’ un mezarına benzer bir mezar bulabilirsiniz. Ama bunun milyonda bir olduğunu unutmayın.  Sevdiğim gerçek arkeolog kimliği burada devreye giriyor.  Anadolu’ da onlarca yıl dolaştıktan sonra bir köyde o halkla perçinleşerek kazı yürüten arkeologlara hayran olmaktan kendimi alamıyorum. 20- 30 sene bir yeri kazmak farklı bir duygu olsa gerek. Boş bir alandan sistemli bir şekilde her sene ilerlemek ve açılmayan yerleri gelecek sezona bırakabilmek yeni doğurduğunuz bir bebeği büyütmek gibidir. Bazen ömrünüz yetmez.  Bu alandan altın, mezar, çıkmayabilir. Eğer maden öncesi dönemlere ait bir yerin kazısında çalışıyorsanız ve o dönemin insanları yerleşim dışı gömü yapıyorsa ilginiz çekebilecek şeyler azalır.  Mimari yapı da sizin hayal ettiğiniz gibi çıkmaz.  Genelde temel kalır. Bu belirttiklerim özellikle ilgi alanım prehistorya için geçerlidir. Obsidyen el taşı gördünüz mü? On binlerce yıl öncesinde bir insanın elinden çıkmış.  Ona temas ettiğinizde aklınıza durmadan sorular gelir. Gözünüzde aletin ilk sahibi belirir.

 

 

Arkeoloji Bilimi